Gouda

De bestuurlijke klasse verschanst zich in de Goudse kaasstolp en praat daar ronduit. Voor hen is politiek meestal een esthetische kwestie. Voor veel Gouwenaars is politiek een kwestie van een woning of niet, zorg of niet, warm water of niet. Een kwestie van leven of doodgaan.

Dit is een (ingekorte) versie van de toespraak die SP Gouda-voorzitter Robert Brand gaf tijdens onze nieuwjaarsborrel op zaterdag 18 januari.

Een paar weken terug werd bekend dat in Rotterdam bijna 10.000 woningen langdurig leeg staan. Dat is 13,5% van de totale huurvoorraad. Bij kleine huisjesmelkers ging het om maar liefst 19,2% leegstand. 1 op de 5 huurwoningen.

Terwijl tienduizenden Rotterdammers op zoek zijn naar een woning, verkiezen de vastgoedgraaiers de schaarste en de winstmaximalisatie boven het huisvesten van woningzoekenden. En dit gebeurt overal. Ook in Gouda, waar alleen al in het centrum en Kort Haarlem zeker 15 woninge leeg staan.

En ondertussen roepen PVV en de BBB dat vluchtelingen huizen innemen die voor Nederlanders zijn. De schuld zijn van de woningnood.

En VVD en NSC staan erbij en kijken er naar.

Woningnood is kapitalistenbrood. Bewust en gewetenloos wordt vreemdelingenhaat gebruikt om deze vergulde boterham beschermen. Door extreem, maar ook door zij die zichzelf betitelen als fatsoenlijk rechts.

Mensen die vluchten worden gedemoniseerd, ontmenselijkt. Maar over arbeidsmigratie, de hedendaagse slavenhandel waar jaarlijks honderduizenden worden ontheemd en uitgebuit en als beesten worden gehuisvest?

Geen woord. Want dat is gouden handel.

Mensen. Het probleem van de woningnood komt niet aan in een gammel bootje, maar arriveert in een limousine. De vijand is niet de uitgebuite buitenlander, de vijand is de oligarch die zijn zakken maximaal wil vullen en daarbij over lijken gaat.

Of het nu gaat over wonen, zorg, onderwijs, openbaar vervoer, onze energievoorziening, mensenrechten, de democratie. Alles, maar dan ook alles moet wijken voor de dictaten van het kapitaal.

Nu zijn wij geen failed state zoals de Verenigde Staten. Bij ons kopen miljardairs nog geen ministerposten. Spuien oligarchen hun extreemrechtse sympathieën nog niet openlijk rond.

Maar mensen we dansen op een akelig dun koord. Veel mensen staat het water tot aan de lippen. Dit kabinet laat een gemiddeld gezin komend jaar honderden euro’s meer betalen aan vaste lasten.

Het herstel van het toeslagenschandaal zo lang duurt dat het in zichzelf een nieuw schandaal wordt. En we deze week leerden dat er nog niks is gedaan aan de criminalisering van uitkeringsgerechtigden die aan het schandaal ten grondslag lag.

Ze willen het niet. Terwijl de rijkste 1% wordt overladen met belastingcadeautjes.

Puur misdadig!

En dan komen we in Gouda. Waar we doen alsof er niets aan de hand is. Waar we naïef denken dat dure villa’s aan de Bloemendaalseweg het tekort aan starterswoningen gaat oplossen. Waar miljoenen worden verkwanseld aan protserige prestigeprojecten.

Neoliberale luchtfietserij, zoals de peperdure verbouwing van het stadhuis en de miljoenen voor een milieustraat vlak naast een andere milieustraat.

Maar waar komend jaar wordt bezuinigd op het sociaal domein. Waar mensen nog altijd in slecht geïsoleerde, ongezonde woningen wonen. En waar simpele hulp voor mensen die te maken hebben met asbest te veel gevraagd is.

De bestuurlijke kaste verschanst zich in de Goudse kaasstolp en praat daar ronduit. En dat is vreemd; zij doen aan politiek terwijl de politiek bijna geen invloed op hun leven heeft.

Voor de heersende klasse is politiek meestal een esthetische kwestie: een manier om over zichzelf te denken, een manier om de wereld te zien, om zichzelf op te bouwen.

Voor veel Gouwenaars is politiek een kwestie van een woning of niet, zorg of niet, warm water of niet. Zoals Edouard Louis zegt: Een kwestie van leven of doodgaan.

Voor een woningcorporatie is achterstallig onderhoud veelal een boekhoudkundig foefje, waardoor er dat jaar extra budget vrijkomt.

Maar voor huurders in het Gloriantplantsoen betekent dat schimmel, lekkages, slechte elektra en een ongezonde en onveilige huis.

Voor een ontwikkelaars en speculanten is de Van Loon locatie een mooie kans om heel veel geld te verdienen.

Voor Gouwenaars is het een van de weinige kansen op een woning, die keer op keer duurder uitvalt tot het punt dat ze het niet meer kunnen betalen.

Voor een liberaal is verlagen van de uitkeringen een hypothetische prikkel om mensen ‘eigen verantwoordelijkheid te laten nemen’.

Voor een alleenstaande moeder in de bijstand is het de mogelijke nekslag, waardoor ze in de schulden komt, niet meer kan zorgen voor haar kinderen of op straat komt te staan.

Mijn oma Brand was een alleenstaande moeder in de jaren ‘50, gescheiden van tafel en bed, in een klein huisje in Goes met 5 kinderen, zonder geld. Maar haar kinderen konden naar school, gingen studeren en vonden hun weg in de maatschappij.

Dat was geen vanzelfsprekendheid, maar het resultaat van decennialange strijd en activisme, wat uitmondde in de opbouw van de verzorgingsstaat.

De verzorgingsstaat die de afgelopen 45 jaar stelselmatig door het kapitaal is afgebroken.

Mijn oma Brand, dubbele nationaliteit dus automatisch extra op de huid gezeten, zou anno 2025 een toeslagenmoeder zijn geweest.

420 kinderen van ouders die slachtoffer waren in het toeslagenschandaal zijn tijdens de periode dat het schandaal speelde overleden. Waarvan 353 kinderen nog geen 5 jaar oud zijn geworden.

Politiek als kwestie van leven of doodgaan. In een van de rijkste landen ter wereld. Het is een onrecht dat ik niet wil accepteren, dat ik niet zal accepteren en tegen zal strijden.

Te beginnen hier in Gouda, ik stel mij kandidaat voor het lijsttekkerschap van de SP voor komende gemeenteraadsverkiezingen. En ik hoop dat de leden mij willen steunen, en samen met mij deze strijd willen aangaan.

Want het is tijd dat er verandering komt. We zijn elke maand te vinden in de buurten. Wij weten wat er speelt in de stad.

Wij staan zij aan zij met mensen die vechten voor hun plek, voor een menswaardig bestaan. Voor een een goed onderhouden woning in het Gloriantplantsoen, voor asbestvrije blokjeswoningen, goede zorg, een betaalbaar huis.

Vandaag begint onze campagne om deze strijd na maart 2026 weer van de straat naar de raad te brengen.

Actief, onverschrokken, moedig voorwaarts!