Gouda

Op vrijdag 20 april organiseerde de SP Gouda thema-avond ‘Armoedebestrijding’ in De Veste. Voorzitter van de SP Gouda Marja Schoenmakers opende de avond met een serie vragen: “Wat is armoede?" Is het niet kunnen kopen van de nieuwste i-Phone armoede? Is tijdelijk geen nieuwe baan armoede? Moet je geluk hebben om niet in de armoede te belanden? In Gouda zitten meer dan 1400 mensen in de bijstand, maar we weten niet hoeveel mensen er nauwelijks kunnen rondkomen met 2 baantjes.

Dus hebben we armoede in Gouda? Wat doen we eraan? En welke organisaties werken in Gouda aan armoedebestrijding? Wat kan politiek doen en wat zijn de gevolgen van het huidige beleid? Veel vragen waar we vanavond antwoord op hopen te krijgen.” Deze vragen dienden als leidraad voor de verschillende sprekers, die hun ervaringen met armoede in Gouda met de bijna 60 aanwezigen deelden.

De eerste spreker,Peter de Klerk (Mozaïek Wonen)opent met een duidelijk statement: “Ik weet wel zeker dat armoede in Gouda voorkomt!”. Hij vervolgt met een korte introductie over hoe Mozaïek Wonen functioneert en hoe zij met armoede omgaan. Hij geeft aan dat bij de lagere inkomens een woonlastendruk van 50% voorkomt. Met de huidige bezuinigingen en plannen van het kabinet (de avond vond plaats voor de val van het kabinet Rutte. red.) ziet hij de problemen toenemen. Snelle signalering en overleg zijn belangrijk.

Hans den Hartog (Humanitas) kent de problemen met armoede van dichtbij. Humanitas levert o.a. ’Thuisadministratie’: een dienst waarbij vrijwilligers helpen aan huis bij het op orde brengen van de financiële situatie van klanten. “Wat is armoede? “ Het heeft hem gestoord dat o.a. Rutte zegt dat armoede in Nederland niet bestaat. “Maar wij komen het dagelijks tegen. Mensen hebben veel schulden. Het wordt zo gemakkelijk gemaakt om aankopen te doen met de creditcard, op krediet, uitgesteld, in termijnen. Terugbetalen gaat dan vaak niet, vooral wanneer mensen uit de werkeloosheid in de bijstand komen. De voorbeelden zijn legio!” Hans den Hartog ziet ook nog een andere factor die de problemen groter maakt: “Problemen worden groter door inschakelen van incasso-bureaus en deurwaarders. Zij leggen een hoge opslag op de schuldbedragen. Gevolgen zijn ernstig. Door terugval in inkomsten moeten mensen noodgedwongen huizen verkopen. Vaak ver onder de waarde, waarbij door de verkopers ook nog extra kosten gemaakt moeten worden op een woningveiling. De signalering is vaak te laat. Bij het eerste teken zou er actie moeten worden opgestart. Door het inhouden van schulden op toeslagen komen veel mensen onder de bijstandsnorm, terwijl de meeste mensen denken dat iedereen voldoende inkomsten heeft door allerlei toeslagen. Wij komen veel klanten tegen die ver onder de ¤888,- komen.”

Mustapha Bouharrou (Kwadraad) heeft als aanbieder van 1ste lijns-hulpverlening veel ervaring met armoede. Kwadraad helpt mensen grip op hun eigen leven te krijgen. Zij merken een toename van aanvragen omdat er is bezuinigd op de hulpverlening. De lange wachtlijsten en lastige regelgeving zorgen voor een groei van het aantal mensen dat onder het minimum welstandsniveau terecht komt. Met alle gevolgen van dien: huisuitzettingen, sociale isolement, schulden. Mustapha Bouharrou is van mening dat veel problemen beginnen door de lange periode die ligt tussen de aanvraag van een uitkering en een eerste uitbetaling. Dit speelt ook bij wisseling tussen verschillende regelingen of uitkeringssoorten. Juist omdat het steeds moeilijker wordt om een baan te vinden voor jongeren, die onvoldoende startkwalificaties hebben, groeit ook bij hen het probleem. Een casus uit de praktijk zet Mustapha’s betoog kracht bij. Hij vertelt het verhaal van een 21 jarige man, geestelijk niet in orde, geen werk, geen inkomen; hij heeft dus grote moeite de zorgverzekering te betalen. Het probleem groeit wanneer er een eigen bijdrage op psychiatrische hulp wordt ingevoerd. Uiteindelijk ontstaan er schulden, niet alleen voor hem, maar ook voor zijn moeder.

Gerrit Brinkman (Voedselbank) geeft direct aan dat hij de verhalen van zijn voorgangers herkent. Hij heeft dagelijks te maken met de voorbeelden die eerder aan de orde zijn gekomen. En dat is een vreemde zaak vindt Gerrit Brinkman: “Aan de ene kant hebben we mensen die geen eten kunnen betalen, terwijl er aan de andere kant jaarlijks 4.4 miljard aan voedsel wordt verspild!” Om de ernst van de situatie duidelijk te maken gaat hij verder in op de groei van de Voedselbank in Gouda. In 2005 gestart met 26 klanten, nu zijn er bijna 300. In totaal zijn er 50 vrijwilligers actief. De Voedselbank draait behalve op de overschotten van bijv. supermarkten, op giften van particulieren / organisaties / kerken / statiegeld bij de AH. De hoeveelheid in te pakken voedsel is zo groot geworden, dat er een loods met transportband in gebruik genomen is. Ook Brinkman geeft antwoord op de vraag wat anders zou moeten: “ De Voedselbank kan zelf niks aan de situatie veranderen, dat moet al eerder in de keten. Het grootste probleem zijn de wachttijden voor de schuldsanering en het verkrijgen van een uitkering. Daardoor komen de mensen in de problemen of worden de problemen groter. Ook de overdracht van mensen tussen de verschillende instanties moet effectiever.” Daarmee sluit hij zich aan bij Mustapha Bouharra.

“Je hoeft geen gekke dingen te doen om in armoede te vervallen!” Dat is de eerste zin van Desirée Schouw. Zij is door een lichamelijke beperking eigenlijk 100% afgekeurd, maar heeft er voor gekozen om toch voor 50% te gaan werken. Desirée geeft aan dat zij zelf al jaren merkt dat de voorzieningen in Nederland teruglopen. “Ik merk weinig van solidariteit van de overheid. Zelfredzaamheid is tegenwoordig ook een ander woord voor bezuinigingen. Je kunt buiten eigen schuld in de problemen komen. Woonruimte is duur. Ziektekosten stijgen, terwijl de eigen risico bijdrage omhoog gaat; minder valt in het basispakket. Eigen bijdragen stijgen, voorzieningen worden minder. Elke bezuiniging is misschien een paar euro, maar als je door omstandigheden op veel voorzieningen moet terugvallen is ¤ 50,- op een minimuminkomen erg veel. Ik bezuinig op alles wat mogelijk is, maar moet nog meer bezuinigingen. Nu het PGB dreigt te vervallen, worden de problemen groter. PGB maakt het mogelijk dat ik op tijd naar het werk kom, dat ik nog wat vrijwilligerswerk kan doen, dat ik nog een sociaal leven heb. Als ik de regie over mijn zorg verlies, kan ik misschien wel niet meer werken. Goedkoper wonen kan ik niet. Een aangepaste woning kost nou eenmaal iets.”, aldus Desirée in een indrukwekkend betoog. Zij vervolgt: “En het gaat helemaal verkeerd als onze premier lachend verkondigt dat er in Nederland geen armoede bestaat. Die bestaat wel zeker. En als het zo doorgaat belanden steeds meer mensen in de armoede!” Haar aangrijpende verhaal zorgt voor een luid applaus uit de zaal. Het applaus is ook een blijk van waardering voor de kracht waarmee Desirée Schouw door het leven gaat.

Ook de volgende spreker, Marko van Wijngaarden, laat zien dat je met veel kracht en wat hulp van anderen uit een ogenschijnlijk troosteloze situatie kunt ontsnappen. Marko kwam in de problemen na een onmenselijke serie tegenslagen. Hij kwam vrij snel in een neerwaartse spiraal terecht, doordat hij, ondanks een goede opleiding, geen werk kon vinden. Hij wilde zich niet laten kennen en hield de schijn op naar familie en vrienden. Maar dat liep niet goed af. Hij kwam pas in aanraking met hulpverlening nadat uit zijn huis was gezet. Via het Leger des Heils en de schuldhulpverlening is hij er na een aantal jaar weer bovenop gekomen. Hij werkt weer en het gaat hem goed.Waar hij vroeger dacht nooit gebruik te zullen maken van verschillende hulporganisaties, realiseert hij zich nu dat hij hen veel dank verschuldigd is. En hij is blij zijn verhaal nu met de zaal te kunnen delen.

De laatste spreker voor de pauze is Geert Reuten, lid van de SP-fractie in de Eerste Kamer. Hij gaat in op de kapitaalverdeling in Nederland en wat de gevolgen van het kabinetsbeleid zijn. Hij start met op te merken dat Nederland , na Luxemburg, het rijkste land van Europa is! Nederland is een rijk land met een ruim handelsoverschot; toch doet de regering ons geloven dat er enorme problemen zijn. Geert Reuten: “Ze gebruiken de crisis om een aantal veranderingen door te voeren, die onder de noemer bezuinigingen worden gepresenteerd. Maar de overheid bezuinigt niet, ze verschuiven de rekening. De burgers gaan meer betalen, bv via een hoger eigen risico in de ziektekostenverzekering. Het huidige kabinet spaart bij deze ‘bezuinigingen’ de hoogste inkomens en laat de lage inkomens er voor opdraaien. En als je de huidige hoge jeugdwerkloosheidscijfers ziet, is het toch vreemd dat je de AOW leeftijd gaat verhogen; dat betekent dat je de jeugdwerkeloosheid niet wilt oplossen.” Terloops geeft hij het kabinet ook nog een tip om de staatsschuld te verminderen: Een extra belastingschijf voor de hoogste inkomens en een paar procent meer vermogensbelasting leveren vele miljarden op. En dat wordt dan gehaald bij mensen die er echt niet minder om gaan consumeren! 

Met deze opsteker kan het publiek met een glimlach de pauze in. Er wordt onder koffie en thee, verzorgd door vrijwilligers van de Veste, druk gediscussieerd.

Na de pauze beantwoorden alle sprekers, middels een forumdiscussie, vragen uit de zaal.

Natuurlijk kunnen we op deze avond niet in één keer het armoedeprobleem oplossen. Wel is iedereen het er over eens dat er echt armoede in Gouda bestaat. En erger: dat de situatie onder het huidige kabinet snel zal verslechteren. De zaal gonst van verontwaardiging: “Waarom gaat er zoveel mis?” Het is zaak om alle huidige initiatieven te versterken en samen nieuwe plannen te maken, zowel particulier als politiek! Er wordt opgeroepen tot meer aandacht voor elkaar: help je buurvrouw bij het invullen van de juiste formulieren, wijs je collega op hulpinstanties. Ook de politiek wordt aangespoord: Zorg voor werk! Verhoog de belasting voor de rijken! Laat de gemeente een sociaal ombudsman instellen! De meeste oproepen gaan richting instellingen: Zorg voor snellere signalering! Werk meer en beter samen! Pas regels toe op een menselijke manier!

Desirée neemt aan het eind van de avond nog een keer het woord. Zij doet een oproep aan alle aanwezigen: “Help mee de armoedegevallen een gezicht te geven!Dat maakt negeren moeilijker. Dit moeten we realiseren, zodat de politici niet meer lekker kunnen slapen. Ik heb Rutte gevraagd om een persoonlijk gesprek om het uit te leggen. Jammer genoeg gaat hij daar niet op in. Maar anderen zullen dat toch wel doen!”

Dan worden alle aanwezigen bedankt voor hun actieve deelname. De volgende avond over de stand van zaken in de Goudse armoedebestrijding wordt in november gepland.